گزارش از: خبرنگار تانیش نیوز/ ط. شایان
آثار باستانی و میراث فرهنگی در حقیقت هویت و شناسنامه هر کشور و منطقه ای محسوب می شود چرا که قدمت، تاریخچه و تمدن هر سرزمینی را مشخص می کنند.
این آثار سرمایه یک کشور هم محسوب می شوند و مسلما اگر ارزشمند نبود به طور قطع و یقین طی سال ها و قرون متمادی از بین می رفت. کشور ایران و به ویژه استان آذربایجان شرقی با قدمت چندین هزار ساله و میراث تاریخی و فرهنگی به جای مانده از گذشتگان خود چون نگینی ارزشمند در این حوزه می درخشد و حرف هایی برای گفتن دارد بنابراین حفظ این آثار برای هر فرد میهن دوستی جزو ضروریات است.
کشورهای توسعه یافته با حفظ این آثار علاوه بر شناساندن هویت تاریخی و فرهنگی خود به نسل های جدید بر رونق گردشگری و توسعه اقتصادی نیز افزوده اند.
متاسفانه در گذشته عده ای ناآگاه به اهمیت این موضوع، دست به تخریب آثار ارزشمند میراث چندین هزار ساله زده اند که افسوس و حسرت دوستداران میراث گذشتگان را به دنبال داشته است.
خوشبختانه در سال های اخیر شاهد تغییرسیاست وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در حفظ و نگهداری این آثار هستیم بطوری که با جذب سرمایه گذار و بهره بردار نسبت به ترمیم و حفظ آثار و تعریف کاربری جدید همت گماشته شده که بسی ارزشمند و قابل تحسین است و آذربایجان غنی از این میراث نیز از این تصمیم و سیاست بی بهره نمانده است.
در پی موضوع واگذاری آثار تاریخی و فرهنگی و وجود شائبه نسبت به چگونگی این اقدام برخی از رسانه ها با عنوان کردن «حراج میراث فرهنگی آذربایجان شرقی» نسبت به این موضوع حساسیت نشان داده و ابراز نگرانی کردند که معاون میراث فرهنگی استان در تور رسانهای این سازمان که برای تنی چند از خبرنگاران ترتیب داده شده بود در مورد این مسئله به روشنگری پرداخت.
وحید نواداد در بازدید خبرنگاران از کاروانسرای یام گفت: آثار تاریخی و باستانی به مرور زمان مستهلک شده و از بین می روند که باید مرتب مورد مرمت و بازبینی قرار بگیرند و برای این منظور آثار تاریخی آذربایجان شرقی برای این که از خطر نابودی مصون بمانند سازمان میراث فرهنگی اقدام به مرمت آن ها می کند و در مواردی که می توان کاربری های گذشته را به نحوی تغییر داد به سرمایه گذار و بهره بردار واگذار می شود.
وی وجود کاروانسراها در آذربایجان شرقی را به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم مهم توصیف کرد وگفت: به دلیل پیشرفت و توسعه شهرها کاروانسراها کاربری های گذشته را ندارند اما می توان با تعریف کاربری جدید هم در شناساندن آن بناها به توریست ها گام برداشت و هم نسبت به حفظ و نگهداری آن اقدام کرد.
وی افزود: کاروانسرای یام مرند یکی از بناهای قدیمی و تاریخی آذربایجان شرقی است که با تغییر کاربری در سال ۱۳۸۷ امروزه به عنوان هتلی مدرن مورد استفاده قرار گرفته است.
نواداد افزود: قدمت بنای این کاروانسرا به دوران صفویه می رسد و جزو یکی از کاروانسراهای قدیمی ایران است که به شاه عباسی موسومند. معماری این کاروانسرا طبق سبک معماری دوران صفویه و از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی است که یک حیاط مرکزی داشته و اطراف آن را اتاق ها و ایوان هایی گرفته اند که در گذشته از آن ها برای اقامت مسافران و کاروان ها استفاده می شد.
وی گفت: گذشته از اهمیت تاریخی این کاروانسرا، موقعیت جغرافیای آن، قرارگیری در مسیر ترانزیتی ایران به اروپا و نزدیکی به پیست اسکی یام ارزش و اهمیت آن را بین گردشگران، مسافران و ورزشکاران بالا برده است.
وی به موضوع مطرح شده توسط برخی رسانه ها در مورد تیتر «حراج میراث فرهنگی آذربایجان شرقی» اشاره کرد و گفت: واگذاری آثار تاریخی و میراث فرهنگی مسئله امروز نیست و سالهاست که این اتفاق می افتد و نمونه های موفق آن حمام نوبر و کاروانسرای یام است که با سرمایه گذاری بخش خصوصی و نظارت سازمان میراث فرهنگی مرمت آن به اتمام رسیده و مورد استفاده گردشگران قرار می گیرد.
وی گفت: دوتا از پروژه ها هم در حال واگذاری است یکی کاروانسرای گویجه بل و عمارت اربابی لیقوان.
وی در مورد شائبه واگذاری مالکیت این بناها هم گفت: مالکیت این بناها در دست دولت است و فقط بهره برداری آن واگذار می شود و هیچ ارتباطی به بحث مولد سازی ندارد و نمونه های بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری در بافت تاریخی است که علاوه بر حفظ بافت های تاریخی، آثار فرهنگی و تاریخی برای توریست ها هم شناسانده می شود.
شایان ذکر است در تور رسانه ای میراث فرهنگی استان کاروانسرای یام، مسجد جامع مرند، بقعه پیر خموش، کلیسای سنت استپانوس و کاروانسرای خواجه نظر در شهرستانهای مرند و جلفا مورد بازدید خبرنگاران قرار گفت.
