گزارش از: تانیش نیوز. ط. شایان
هفت سالش بود که اعتیاد را تجربه می کند. پدرش وقتی او بیشتر از سه سال سن نداشت از دنیا رفته و مادر ترک دیار می کند و از روستا به شهر می آید. مشکلات شهرنشینی و نبود مرد خانه باعث می شود مادر از فرزند غفلت کند و پسر عمو که ۵ سال از وی بزرگتر و معتاد بود او را نیز معتاد می کند.
به اعتیاد خو می گیرد و با آن بزرگ می شود. اکنون که ۴۸ سال سن دارد انواع مواد مخدر از تریاک و متادون گرفته تا حشیش و کریستال و شیشه را تجربه کرده است.
با این اوصاف ازدواج هم می کند و صاحب پسری می شود اما نمی تواند اعتیاد خود را ترک کند. همسرش حضانت کودک را برعهده گرفته و از وی طلاق می گیرد.
پدر ۱۷ سال حسرت بابا شنیدن را می خورد. شیرینی بزرگ شدن تنها فرزندش را نمی چشد تا این که پسر دنبال پدر می گردد در حالی که صدها سئوال ذهنش را پر کرده است. پدر را می یابد اما غرق در اعتیاد و بدبختی.
و اما پدر که بعد از سالها دوری، فرزندش را در آغوش می کشد تازه می فهمد چه سالهایی را از دست داده است و اکنون که پایش به مرکز ماده شانزده تبریز کشیده شده است می گوید به خاطر پسرم که بعد از ۱۷ سال دیده ام تصمیم گرفته ام زندگی جدیدی شروع کنم.
سرش را پایین می اندازد و در حالی که بغض گلویش را می فشارد و قطره های اشک از چشمانش سرازیر می شود می گوید من بی پدری را تجربه کرده ام و حال و روزم این شده است و می خواهم پسرم سرنوشت مشابه من را تجربه نکند.
علیرغم این که برای بار چندم هست به مرکز ماده ۱۶ تبریز می آیم و سال های متمادی هم در زمینه آسیب های اجتماعی و اعتیاد از چنین مراکزی گزارش تهیه کرده ام اما باز دلم بدجوری می گیرد. وقتی معتادان که بهتر است بگوییم «بیماران در حال درمان» به صف می شوند تا سلام نظامی به رئیس هیات مدیره مرکز و نیز خبرنگاران بازدید کننده از مرکز ماده ۱۶ بدهند به کودکانی می مانند که شرمسار از کار بدی که کره اند بوده و در حال تنبیه هستند در حالی که هر یک از آن ها روزی مرد خانواده بوده و یا پسر دلبند پدر و مادرشان بوده اند و بدتر این که در میانشان افراد تحصیلکرده بالاتر از لیسانس هم وجود دارد.
در بازدید تنی چند از خبرنگاران از این مرکز توجهم را مرد جوانی جلب می کند که به سردار نصرتی رئیس هیات مدیره مرکز ماده ۱۶ سلام نظامی می کند و می گوید سردار من را نشناختید؟ من روزی سرباز شما بودم و اکنون به چنین روزی افتاده ام.
نزدیکش می روم، سرش را پایین می اندازد و مانند اکثر معتادان می گوید دوستان ناباب مرا به چنین روزی انداخته اند در حالی که من هشت سال رزمی کار بودم.
وی بزرگترین علت ضعف خود را ناتوانی در «نه» گفتن عنوان کرده و می گوید: در طول زندگی «نه» گفتن را یاد نگرفتم. هر کس درخواستی می کرد فوری می گفتم من می توانم و این ضعف بالاخره مرا به این روز انداخته است.
وی که ۳۸ سال سن دارد متاهل بوده و دارای یک پسر ۱۴ ساله و امیدوار است اخرین باری باشد که به این نوع مراکز منتقل می شود.
جای تاسف این که اعتیاد چنان بلایی بر سر اعضای خانواده و خود معتاد می آورد که به گفته رئیس هیات مدیره مرکز درمانی ماده ۱۶ تبریز ۴۷ درصد از معتادان مرکز از طریق شکایت خانواده هایشان و ۵۳ درصد هم با دستگیری پلیس به این مرکز منتقل شده اند و از ابتدای امسال تاکنون، ۳۹۵۸ معتاد متجاهر برای سیر مراحل درمان در مرکز ماده ۱۶ تبریز پذیرش شده اند.
سردار محمدعلی نصرتی در گفتگو با خبرنگار ما می گوید: ۳۱ درصد از معتادان پذیرش شده در مرکز ماده ۱۶ تبریز طی سال جاری به شیشه، ۳۳ درصد به مرفین، ۲۷ درصد به شیشه و مرفین و ۹ درصد به حشیش و یا گل اعتیاد داشته اند.
به گفته وی، ۳۸ درصد از معتادانِ در حال درمان در این مرکز، شاغل و ۵۲ درصد بیکار و ۱۰ درصدِ دیگر نیز به محصل بوده اند و اکنون کارشان به این مرکز کشیده است.
نصرتی می گوید: ۲۷ درصد از پذیرش شدگان در مرکز ماده ۱۶ تبریز متاهل و ۶۴ درصد مجرد هستند و مابقی، متارکه کرده اند.
وی به تحصیلات معتادان تحت درمان این مرکز هم اشاره کرده و می گوید: ۷۷ درصدِ معتادانِ متجاهرِ تحت درمان در مرکز ماده ۱۶ تبریز، تحصیلاتِ زیر دیپلم، ۶ درصد دیپلم و ۲ درصد لیسانس و به بالاتر دارند.
رئیس هیات مدیره مرکز درمانی ماده ۱۶ تبریز ادامه می دهد: ۲۸ درصد معتادان مرکز سن مصرفیشان ۱۸ الی ۲۵ بوده و ۴۴ درصد هم ۲۵ الی ۴۰ سال و حدود ۲۶ درصد هم ۴۰ الی ۶۰ سال بوده است.
وی به سابقه دستگیری این افراد هم اشاره می کند و می گوید: حدود ۱۷ درصد از آنها برای اولین بار بوده که به این مرکز منتقل می شده اند و حدود ۶۲ درصد صفر الی ۵ بار و ۲۱ درصد هم بیشتر از ۵ بار در این مرکز تحت درمان بوده اند.
وی گفت: در هشت ماه اول سال جاری و بر اساس نتایج پیمایش تلفنی از ۲۶۷۰ خانواده، مشخص شد که ۲۹ درصد از معتادان گیرندۀ خدمات درمانی در مراکز ماده ۱۵ (ترک اعتیاد اختیاری) و ۱۶ (ترک اعتیاد اجباری) آذربایجان شرقی، در حالت پاکی مانده اند.
مرکز نگهداری، درمان و کاهش آسیب معتادان پر خطر و بی‌خانمان موسوم به مرکز ماده ۱۶ در تبریز علاوه بر ترک اعتیاد این بیماران به اشتغال آنان توجه ویژه ای می شود.
در این مرکز سالن های زیادی برای کارگاه های مختلف اختصاص داده شده و برای مهارت آموزی معتادان همت ویژه دارد تا بعد از پاکی و خروج از مرکز بتوانند درآمدی برای خود دست و پا کنند.
به گفته سردار نصرتی بیکاری و مشکلات اقتصادی، عدم توجه خانواده ها به فرزندان، طلاق، کمبود محبت، بیکاری، نامیدی به آینده، دوستان ناباب و در دسترس بودن مواد به علت موقعیت ژئوپلتیکی ایران و نیز کم کاری خانواده ها و حتی مسئولین جوانان را به سمت اعتیاد سوق داده است.
در این مرکز علاوه برکارگاه های قالیباقی، جوشکاری و ساخت فورغون، نردبان و بسیاری از حرفه ها آموزش داده می شود تا علاوه بر کسب درآمد در داخل مرکز بعد از خروج از و پاکی نیز مشغول به کار شده و کمک خرج خانواده هایشان شوند.
در این مرکز حتی نان هم پخته می شود.
این مرکز یکی از مجهزترین مراکز ترک اعتیاد در شمالغرب کشور است که سعی دارد علاوه بر درمان مشکلات جسمی به مشکلات روحی و روانی و آینده معتادان هم توجه بکند.
گزارش از: تانیش نیوز